Trọng tài thổi còi kết thúc trận đấu không chỉ là tiếng kèn báo giờ mà còn tuân thủ quy định nghiêm ngặt của IFAB/FIFA. Bài viết này giải rõ cách một trận bóng đá kết thúc theo luật FIFA 2025/2026, gồm thời gian thi đấu chính thức, bù giờ, hiệp phụ, penalty và các tình huống hiếm gặp dẫn tới hoãn/hủy trận.
Luật cơ bản: thời lượng và quyền quyết định của trọng tài
Theo Luật số 7 (IFAB) trong Luật Bóng đá của FIFA 2025/2026:
- Trận đấu tiêu chuẩn gồm hai hiệp, mỗi hiệp 45 phút; nghỉ giữa hiệp 15 phút.
- Trọng tài chịu trách nhiệm tính và thông báo thời gian bù giờ (injury time) cho mỗi hiệp qua bảng điện tử hoặc phương thức chính thức.
- Thời gian bù giờ bù cho mọi gián đoạn đáng kể như chấn thương, thay người, VAR hoặc sự cố kỹ thuật. Mức phổ biến là 1–5 phút mỗi hiệp nhưng có thể kéo dài hơn ở các trận đấu đặc biệt.
Trọng tài thổi còi kết thúc trận đấu, trọng trách theo luật FIFA
Thời gian bù giờ (Injury time) — nguyên tắc và ví dụ thực tế
- Bù giờ nhằm đảm bảo số phút thi đấu thực tế được bù đắp, do trọng tài chính quyết định.
- Bảng điện tử do trọng tài thứ tư thông báo phút bù giờ ở cuối mỗi hiệp; không phải con số tuyệt đối vì trọng tài có thể gia hạn nếu có sự kiện phát sinh sau khi thông báo.
- Ở các trận giao hữu không chính thức, đôi khi không áp dụng bù giờ theo thỏa thuận trước.
Ví dụ thực tế:
- Vòng loại World Cup 2026 khu vực châu Á: trận Iran vs UAE có hiệp 1 bù tới 29 phút do mất điện sân Azadi (Tehran).
- Kỷ lục ở một số giải cấp CLB: trận ở Palestine giữa Al Shabab và Al Ittihad (tháng 9/2019) có bù tới 42 phút.
Trọng tài có thể tính thêm thời gian bù giờ khi có gián đoạn lớn trên sân
Hiệp phụ, penalty và phân biệt các loại kết thúc trận
Luật phân biệt hai nhóm kết thúc trận:
- Kết thúc bình thường (90 phút + bù giờ)
- Kết quả cuối cùng có thể hòa hoặc phân thắng thua tùy thể thức giải.
- Kết thúc đặc biệt (dành cho trận loại trực tiếp)
- Nếu hòa sau 90 phút (đã cộng bù giờ), tiến hành hiệp phụ theo Luật số 10: hai hiệp 15 phút (tổng 30 phút), nghỉ 5 phút giữa hai hiệp phụ.
- Nếu vẫn hòa sau hiệp phụ, tiếp tục bằng loạt sút luân lưu penalty (mỗi đội 5 quả, nếu vẫn hòa thì sút luân phiên tới khi phân thắng bại).
- Lưu ý: Luật bàn thắng sân khách (away goals) đã bị bãi bỏ từ mùa 2021/22, không còn áp dụng trong các cuộc so tài loại trực tiếp.
So sánh hiệp phụ và penalty:
- Hiệp phụ là phần thi đấu thêm 30 phút để tìm bàn thắng tự nhiên.
- Penalty chỉ sử dụng nếu vẫn hòa sau hiệp phụ, không tính là thời gian thi đấu chính thức.
Hủy, tạm dừng trận và cách xử lý
Trọng tài có quyền tạm dừng hoặc hủy trận khi gặp lý do bất khả kháng: thời tiết cực đoan, bạo lực, can thiệp lực lượng bên ngoài, sự cố an ninh hoặc y tế. Cách xử lý tùy theo quy định giải đấu:
- Có thể đá lại toàn bộ trận.
- Có thể đá phần còn lại ở thời điểm khác.
- Hoặc tuyên bố kết quả tại thời điểm hoãn nếu giải quy định (ví dụ: nếu đã qua 75% thời gian thi đấu, một số giải có thể tuyên bố kết quả).
Ví dụ lịch sử:
- Trận Brazil vs Argentina (tháng 9/2021) tại vòng loại World Cup bị tạm hoãn chỉ sau 5 phút do ANVISA yêu cầu cách ly 4 cầu thủ Argentina vì khai báo nhập cảnh sai.
- Trận ở Nam Mỹ 2021 bị hoãn do khai báo giả mạo, tạo nên hỗn loạn và hoãn lịch thi đấu.
- Trận Claypole vs Victoriano Arenas (Argentina, 2011) bị hủy khi trọng tài rút thẻ đỏ số lượng lớn khiến không đủ cầu thủ thi đấu.
- Trận Sheffield United vs West Brom (2002) kết thúc sớm khi đội chủ nhà chỉ còn 6 cầu thủ do thẻ đỏ và chấn thương; sau đó Sheffield bị xử thua và phạt.
Trọng tài có thể tạm dừng hoặc hủy trận do lý do bất khả kháng, an toàn là ưu tiên hàng đầu
Câu hỏi thường gặp (FAQ nhanh)
Trận không có bù giờ được không?
Không — theo Luật 7, bù giờ là bắt buộc để bù đắp gián đoạn trong thi đấu chính thức; chỉ các trận giao hữu không chính thức mới có thể thỏa thuận khác.Hiệp phụ có phải là bàn thắng vàng (golden goal)?
Không — quy tắc bàn thắng vàng đã bị loại bỏ; hiệp phụ luôn chơi đủ 30 phút.Trận bị hủy có đá lại toàn bộ không?
Phụ thuộc quy định giải; nếu hủy trước mức phần trăm nhất định, thường đá lại toàn bộ; nếu quá 75% trận đã chơi, có thể tuyên bố kết quả hoặc xử lý theo điều lệ giải.
Kết luận
Kết thúc một trận bóng đá theo luật FIFA 2025/2026 là quy trình rõ ràng: 90 phút chính thức + thời gian bù giờ do trọng tài quyết định; hiệp phụ và penalty chỉ áp dụng cho trận loại trực tiếp. Các tình huống hoãn, tạm dừng hay hủy trận hiếm nhưng được xử lý linh hoạt theo điều lệ giải và ưu tiên an toàn. Bạn nghĩ thế nào về cách FIFA/IFAB quy định bù giờ và hiệp phụ hiện tại? Hãy để lại bình luận hoặc theo dõi chuyên mục Kiến thức bóng đá để hiểu sâu hơn.
